Foto muhabiri Ali ÖZ, büyük ses getiren çalışması Ayıp Şehir:TARLABAŞI ile 6 Haziran 2014 Cuma günü Zonguldak Fotoğraf Derneğinin konuğu olarak şehrimize geliyor. Cuma akşamı saat 18:00′ de Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Küçük salonda yapılacak ücretsiz etkinliğimize tüm sanat severleri bekliyoruz.
ALİ ÖZ
Fotoğrafa 1979 yılında elindeki kısıtlı para ile edindiği bir makine ve bir agrandizör ile başlayan Ali Öz, Ankara Siyasal Bilgiler Basın Yayın Yüksek Okulu Radyo Televizyon Bölümü Mezunudur. Onu bütün toplumsal eylemlerde, yürüyüşlerde fotoğraf için uygun gördüğü, en iyi açı için seçtiği uygunsuz bir yerde görmüşsünüzdür. Ya yürüyüşü objektife sığdırmak için kürsüye tırmanmıştır, ya bir duvarın tepesindedir. Ve parmağı deklanşörün üstünde, yüzünde incecik bir gülüş… Konuşmayı pek sevmez. Söylemek istediklerini, öfkesini, acısını, sevincini fotoğraflarında, dialarında okursunuz. Fotoğraf onun için “en yakın iletişim aracıdır” çünkü. Bu konudaki düşüncelerini yıllar önce yapılan bir söyleşide şöyle özetlemişti:
“İnsan açlığa katlanabiliyor ama sevgisizliğe, tutkusuzluğa ve amaçsızlığa katlanamıyor. Benim de insan sevgimin odaklandığı en dolaysız ve en somut bir sesleniş aracı oldu fotoğraf sanatı.”
Gençlik yıllarında sosyal politika alanında çalışan, kooperatifler ve sendikalarda geçirdiği yıllar kendine özgü görüşlerinin oluşmasında etkin olan Ali Öz, uzun süredir basın fotoğrafçılığına gönül vermiş durumda. “Politik belgesel” diye adlandırdığı türde fotoğraf çekmeyi bir misyon (görev, amaç) edinen Ali Öz’ün Türkiye coğrafyası dışında çektiği fotoğrafları da var. Asya, Avrupa, Afrika ve Amerika ülkelerinde çektiği bu fotoğrafların konusu “çalışan insan, üreten insan, çaresiz insan.” Ali Öz bu tutumunu “İnsan sever ve sevdikleri için savaşım verir” sözleri ile açıklıyor.
Yurtiçi ve yurtdışında pek çok sergi açan ve dia gösterisi yapan Ali Öz, fotoğraflarıyla sayısız ödül ve mansiyon aldı.
Sırasıyla Nokta, Güneş, Milliyet, Cumhuriyet, Aktüel, Tempo ve NTV MAG ve Birgün’de çalışmış olan Ali Öz halen serbest foto muhabirliği yapmaktadır.
—————————————–o—————————————
AYIP ŞEHİR
İstanbul kendi depremini beklemiyor. İstanbul kendi depremini , tsunamisini yaşıyor. Zemini sıvılaştı, Sulukule, Fikirtepe, Başıbüyük, Tarlabaşı, Taksim obrukları ayağımızın altından halı çekilircesine çöküyor. Kara delik teorileri gibi, maddenin negatif-karşı maddeye dönüşünü izliyoruz. Maddenin fiziksel değişimi, gerçek ama algılanması metafizik bir paradoks. Daha doğrusu maddenin, sinir uçları, nöronlardan ve kimyasal-elektriksel aktarımlardan geçerek algılanıp beyin hücrelerindeki yansıması ve ilişkilendirilmesi süreçleri, dolayımlı hale getirildiği zaman ilk karşılaşma krize dönüşüyor. Katı olan buharlaşıyor ama buharı ilk algılamamızda bunu bir fizik olayı olarak değil metafizik, mistik bir açıklamayla kabul edilebilir hale getiren bir biyo yapımız var. Aslında maddenin dönüşümüne paralel, “bildiğimiz dünyanın” dönüşümünü eş zamanlı yaşıyoruz. “Bilme” sürecini kendi doğallığı içinde veya eğitim –öğrenme sosyalliği içinde geliştirme donanımına sahip olabilse, her organizma bu diyalektik dönüşümü sıkıntısız içselleştirebilir. Çocuk beden ateşle ilk karşılaştığında yanma duygusunu ilk yanarak yaşamak durumunda değildir. Ama iş radyoaktif virütik, vs. gibi görünmez – yani bildiğimizin dışında bir kodda başımıza gelince iş karmaşık ve dolayımlı hale geliyor, kavranması “yakıcı” oluyor.
Geçen yüzyılın algı bozan unsuru, Mark’ın söylediği gibi işçi sınıfının “bir hayalet” gibi dolaşan ruhuydu. Şimdi üzerimize çöken ise Adam Smith’in yeniden hortlamış “Görünmez Eli”.
Paranın, neoliberal dünya üzerinde uzanan o soyut varlığı, bildiğimiz dünyayı parçalıyor, bozuyor, yeniden kuruyor. Bu senaryoya yani Mars’lıların gelişine Hollywood filmleriyle alıştırılmıştık , oysa kavrayamadığımız mavi ekrandaki sanallığın maddi hayattaki yansımasını işaret ettiği gerçeklik hayaliydi. Onu da “yanınca” algılıyoruz. “Yersiz Yurtsuz” akışkan sermaye küremizi sarıyor, şehirlerimize giriyor. Paris- Hausmann 1860 modeli yakıp yıkıyor, malların girmesi, hammadde ve işlenmiş ürünlerin (metanın) çıkışı, limanlara ve başka merkezlere gidişi için her türlü kolaylaştırıcı ve hızlandırıcı teknoloji işleme sokuluyor. Metro ise metro, havaalanı ise daha büyüğü , hızlı tren, yollar, arabalar, telefonlar, bilgisayarlar ışın hızına dönüştürülüyor. Para metaya , meta paraya dönüşüyor. AVM lerde raflar , vitrinler dolup boşalıyor. Alışveriş sepetleri büyüyor , görünmeyen el, el çabukluğuyla cebimizdekini (bu günkü bedenimizi) kredi borcu ile yarınımızı (görünmeyen sonraki bedenimizi) çalıyor, yok ediyor. İnsanlar yanıyor, ölüyor, intihar ediyor, cinnet geçirip öldürüyor. Ama maddenin fizik hali devam ediyor. Para bir yerde birikiyor, yükseliyor, kristal kulelerin arkasında yeni organizmalar oluşuyor.
Sonuç net, önceden algılayamazsak yaşayarak öğreniriz. Ateş yakar, ister buzdan, ister lazerden , ister çelikten olsun , bıçak-keser.
Aradaki ilişki net. İlişki – sel değil. Biyo organizmanın yaşadığı “ölme” hali, dil oyunları (sanat ve retorik, siyaset) ile istediği algı –kavrama bozukluğunu yaratsın, ne yaparsa yapsın sonuç: Var mısın? Yok musun? yarışması. Bu anlamıyla bedenin “yersiz yurtsuz kalması” sınırın, duvarın, varlıkla – ölüm çizgisi gibi net hali, tarihsel, maddi ve bedensel bir gerçeklik.
Bu duvar, Berlin’de yıkılan “demir perde” değil. Bu duvar Gazze’de, her metropolde , her mahallede , her gün kurulan, beton, galvaniz, saç, MDF, sunta inşaat duvarı, perde beton utanç duvarı. Bu duvar kurtarılmış sitelerin güvenlik duvarı, bu duvar insanların birbirine dokundurtmayan iletişimsizlik duvarı, korku duvarı, yıkım duvarı.
Ali Öz, bize bu duvarın arkasını gösteriyor, kapısını kırıyor, derisinin altından hücrelerine giriyor. “Yaşayan” varlığın etine, kanına, soluğuna, sesine, tenine dokunuyor. Yaşama tutunuşunu, organizmanın her şeye rağmen yaşama tutkusunu bize hissettiriyor.
70’li yıllardan beri, her yıkımın, her sosyal çatışmanın, hakikatin her haykırışının yanında karşılaştığınız bir şahittir, Ali Öz. Her olayın sıcaklığından objektifi buğulanmıştır. Kadrajları insan kokar. Detayın değil çelişkilerin arayıcısıdır. Risk alır, sorumluluk taşır. Hiçbir önyargıya taviz vermez. Belgeselciliğin, haber fotoğrafçılığının sanatını yapar. Tarafsız değil objektiftir. Satışa gelmez. Yakaladığı konuyu, önce hakikatini taşıyabileceği noktadan tartar, estetize etmez. İnsan odaklıdır. Unutulmuş değil, gösterilmeyenin peşinde koşar. Adalet arayışının navigasyonudur. Tatmin oluncaya kadar delil arar. Asla bir flanör değildir. Onun için üçüncü göz tanrısaldır. Hakikat adına alır, adalet adına dağıtır. Ya sokaktadır, ya da internet başında. Çekerken hak arar, paylaşırken değil. Sanat satmaz.
Kurmaca dünyanın dil oyunlarını yapay duvar estetiğini delip geçiyor. Ali’nin çektiği çizgi, Beyoğlu aksındaki hastane kılıklı ölüm kalım estetik polikliniklerinin beyaz duvarları ile Tarlabaşı’nın ölüme rağmen yaşam kokan rengarenk kirli paslı ama hakiki dünyası arasında ki fark kadar kesin ve gerçek. Burada yalan bile hakiki. Burada Kürt, Arap, Çingene, ülkücü, devrimci, Süryani, Alevi, Ortodoks, Müslüman, Sudanlı, Nijeryalı, İngiliz, polis, hırsız, katil, kedi , köpek, horoz, “orospu”, “ibne” hepsi hakiki.
Herkes Metin Kaçan, herkes Küçük İskender.
Ali’nin Tarlabaşı’nda her sabah doğulur, her gün işe gidilir, her akşam rakı sofrası kurulur, her gece ölünür. Burası Mumbai’de gecekondular, Rio’da Slamlar, Meksika’da 21 gramlar, Chiepaz’da Marcos’lar, tüm dünyanın lanetlileri burada, gecelerimizin kabusu, filmlerimizin zombileri, grevlerimizin işçileri burada. Gecenizde klarnet çalan, sigaranızı arabanıza getiren, masanızda göbek atan, çöpünüzü toplayan biziz. Yok edemezsiniz, söküp atamazsınız, gölgeniz, bilinç altınız biziz, 1 Mayıs’ta, Newroz’da hep buradayız. Dövüş kulübünde buluştuğunuz öteki benliğiniz, alter egonuz, sürdürülebilir “organik” insanlığınızız biz.
Bazen midye dolma, kokoreç, bazen bıçak, bazen de hakikat yersiniz. Korkmayın Ali’nin insanlarına dokunun, ilişkiniz, sanatınız, estetiğiniz gelişir. (bir şartla sel-sal eki yok)
FEYYAZ YAMAN